Broer-zus
Gemiddeld genomen lag de inteeltcoëfficiënt van alle Drenten die in 2020 werden geboren (gemeten over alle generaties) rond de 24%. Neem bijvoorbeeld bij mensen een willekeurige broer en zus waarvan de voorouders totaal geen familie van elkaar zijn, en stel dat die broer en zus samen een kind maken; dan is bij dat kind de inteeltcoëfficiënt 25%. Bij Drenten ligt dat percentage gemiddeld maar iets lager (24%). Gemiddeld genomen was dus elke fokcombinatie uit 2020 vrijwel een broer-zuscombi.
Wat is acceptabel?
Dat roept de vraag op wat wij in dit ras acceptabel vinden. In 2020 varieerde de inteeltcoëffiënt van alle nesten van 20,19% tot 29,88% (gemeten over alle generaties). Onder de 20 lukt vrijwel helemaal niet meer. In een gesloten populatie zoals nu (nog?) het geval is, is het onvermijdelijk dat generatie op generatie de inteelt verder oploopt. Hoever kun je gaan voordat inteeltdepressie zulke problemen op gaat leveren dat het ras daar nog veel ernstiger onder gaat lijden? Wat is – ook maatschappelijk gezien – nog verantwoord? 25%, 28%, 30%?
Grenzen stellen
Een aantal jaar geleden is geprobeerd binnen de VDPH een maximale inteeltcoëffiënt af te spreken van 19% gemeten over 11 generaties. Die regel heeft geen meerderheid behaald. De redenen daarvoor waren divers. Wat onder andere meetelde was dat met een maximale inteelt je niet de oorzaak maar het gevolg aanpakt. Inteelt is namelijk het gevolg van een lage genetische diversiteit. Je kunt wel een maximum aangeven voor de inteeltcoëffiënt, maar je kunt dat eigenlijk alleen maar doen indien je ook de genetische diversiteit verbetert. En je moet dan niet kijken naar de inteelt over 11 generaties maar over alle generaties.
Mijn ideeën over ander fokbeleid
Uiteraard moeten we de inteelt in ons ras terugdringen. Een gemiddelde van 24% vind ik voor de langere termijn onhoudbaar. De risico’s voor de gezondheid van ons ras zijn daarmee onverantwoord. Maar een maximum stellen aan het inteeltpercentage is ingewikkeld, tenzij je tegelijkertijd hard werkt aan het verbeteren van de genetische diversiteit door het opengooien van het stamboek door outcross met andere rassen toe te staan. Alleen onder die voorwaarden is onderstaand voorstel 2. mijns inziens haalbaar:
- We communiceren voortaan alleen nog over een inteeltcoëffiënt gemeten over alle generaties. Alle gegevens in Zooeasy en formulieren dekaanvragen et cetera, worden daarop aangepast.
- Fokcombinaties met een inteeltcoëfficiënt van 26% of hoger (gemeten over alle generaties) worden ten zeerste afgeraden.
Ik ben geen voorstander van al maar meer verplichtingen, geboden en verboden. Ik geloof in goede voorlichting, heldere adviezen en eigen verantwoordelijkheid. Zo werd een paar jaar geleden het voorstel om de inteelt te beperken tot 19% over 11 generaties in de ALV afgekeurd. Maar ondanks het feit dat die regel er niet is gekomen is het aantal nesten dat daar niet aan voldoet, sterk geslonken. Die beweging was al eerder in gang gezet. In 2010 waren dat er nog 21, in 2016 7 en in 2020 nog maar 1.
Dus een norm stellen werkt. Maar ik ben niet naief. Als iets niet werkt met zachte hand, dan is soms een hardere hand nodig. Maar dat kan allemaal alleen als er eerst gewerkt wordt aan het vergroten van de fokpopulatie en de genetische diversiteit. Daar ligt immers de oorzaak van de hoge inteelt.
Meer achtergrondinformatie
Gezond fokken met Drenten - de basis
Meer fokken met meer honden (o.a. door strengere dekreubeperking)
Inteelt beperken
De bijna vierduizend Drenten die momenteel leven, stammen allemaal af van een veertigtal founders; de honden waar het ras ooit mee begonnen is. Door generatie op generatie met deze gesloten populatie te fokken is elke Drent familie van elke andere Drent geworden. Met als gevolg dat inteelt onvermijdelijk is. Zozeer zelfs dat elke Drent momenteel genetisch gezien vrijwel de broer of zus is van elke andere Drent. Dat levert onacceptabele risico’s op voor de gezondheid van onze honden.
Inteelt berekenen met 11 generaties
Je kunt het inteeltpercentage op twee manieren berekenen: over 11 generaties of over alle voorgaande generaties. Het verschil is dat je in het ene geval alleen de voorouders van de afgelopen 11 generaties meetelt, en in het andere geval alle voorouders uit alle generaties. Die 11 generatieberekening wordt meestal gebruikt, omdat we van vrijwel alle Drenten 11 generaties terug kunnen kijken. Van sommige Drenten kunnen we echter wat meer generaties terugkijken dan bij andere Drenten. Daardoor zijn percentages berekend over alle generaties niet altijd goed met elkaar te vergelijken.
Inteelt berekenen over alle generaties
Aan de andere kant: door slechts naar 11 generaties te kijken houden we onszelf wel voor de gek. De daadwerkelijke inteelt over alle generaties is veel hoger. Sterker nog, als je berekend over 11 generaties kijkt naar het gemiddelde inteeltpercentage in het ras, dan lijkt het alsof de afgelopen jaren de gemiddelde inteelt is gedaald. In werkelijkheid is de gemiddelde inteelt (berekend over alle generaties) echter behoorlijk gestegen. Dat is waarom genetici altijd kijken naar de inteelt over alle generaties. Die is het meest zuiver.
